La relación del ser humano con el mundo, en forma de dominio, según Alejandro de Hales / The relationship between the Human being and the World as dominion according to Alexander of Hales

Contenido principal del artículo

María Idoya Zorroza Huarte

Resumen

En Alejandro de Hales, el dominio es una realidad necesaria para el ser humano porque deriva de la relación natural y originaria que tiene con la realidad, de la que es fin y en la que realiza su misión mediadora de cumplirla llevándola a su origen. Por ello, ese dominio siempre es un dominio que va acompañado a una particular misión, y en la que se refleja la constitución y finalidad específica del ser humano, su dignidad y su función. En Hales tanto el dominio común sobre los bienes como la apropiación son de ley natural, distinguiendo en ella tres niveles, el de lo debido (necesario), lo bueno (y adecuado y ajustado al estado de naturaleza íntegra o perfecta y caída) y lo justo en la necesaria comunicación y comunidad que marca la relación del ser humano con los bienes, con los otros y con Dios. 

In Alejandro de Hales, dominion is a necessary reality for the human being because it derives from the natural and original relationship that it has with reality. Human being is an end for the reality, and in it he performs a mission as a means, allowing the creation to return to its origin. Therefore, this dominion is accompanied by a particular mission, which reflects the constitution and specific purpose of human beings, their dignity and their function. In Hales both the common domain over property and appropriation are of natural law, distinguishing in it three levels, that of the necessary, the good (adequate and adjusted to the state of perfection and the state of fallen nature) and just in the necessary communication and community that marks the relationship of the human being with goods, with others and with God.

Palabras clave: dominio, propiedad, uso común, apropiación, escuela franciscana, Hales, ley natural.

Keywords: dominion, property, use in common, appropiation, Franciscan Studies, Hales, natural law.

DOI: http://dx.medra.org/10.17398/1886-4945.11.315

Descargas

Los datos de descargas todavía no están disponibles.

Detalles del artículo

Cómo citar
Zorroza Huarte, M. I. (2016). La relación del ser humano con el mundo, en forma de dominio, según Alejandro de Hales / The relationship between the Human being and the World as dominion according to Alexander of Hales. Cauriensia. Revista Anual De Ciencias Eclesiásticas, 11, 315–346. Recuperado a partir de https://www.cauriensia.es/index.php/cauriensia/article/view/XI-EMO13
Sección
Estudios Monográfico 1

Citas

Agustín de Hipona. De Diversis Quaestionibus Octoginta Tribus Liber Unus. En Patrologiae Cursus Completus, sive bibliotheca universalis... omnium S.S. Patrum, Doctorum, Scriptorumque ecclesiasticorum qui ab aevo apostolico ad Innocentii III tempora floruerunt. Series Latina..., vol. XL. Parisiis: J. P. Migne, 1844.

–De doctrina christiana. En En Patrologiae Cursus Completus, sive bibliothecauniversalis ... omnium S.S. Patrum, Doctorum, Scriptorumque ecclesiastico-rum qui ab aevo apostolico ad Innocentii III tempora floruerunt. Series Latina... Series Prima, vol. XXXIV. Parisiis: J. P. Migne, 1844.

–De libero arbitrio. En Patrologiae Cursus Completus, sive bibliotheca uni-versalis... omnium S.S. Patrum, Doctorum, Scriptorumque ecclesiasticorum qui ab aevo apostolico ad Innocentii III tempora floruerunt. Series Latina..., vol. XXXII. Parisiis: J. P. Migne, 1844.

–De quantitate animae. En En Patrologiae Cursus Completus, sive bibliothecauniversalis ... omnium S.S. Patrum, Doctorum, Scriptorumque ecclesiastico-rum qui ab aevo apostolico ad Innocentii III tempora floruerunt. Series Latina... Series Prima, vol. XXXII. Parisiis: J. P. Migne, 1844.

–De Trinitate. En Patrologiae Cursus Completus, sive bibliotheca uni-versalis ... omnium S.S. Patrum, Doctorum, Scriptorumque ecclesiasticorum qui ab aevo apostolico ad Innocentii III tempora floruerunt. Series Latina... Series Prima, vol. XLII. Parisiis: J. P. Migne, 1844.

–In Evangelium Ioannis tractatus centum viginti quatuor. En PatrologiaeCursus Completus, sive bibliotheca universalis... omnium S.S. Patrum, Doctorum, Scriptorumque ecclesiasticorum qui ab aevo apostolico ad Innocentii III tempora floruerunt. Series Latina..., vol. XXXV. Parisiis: J. P. Migne, 1844. Alejandro de Hales. Glossa in quatuor libros sententiarum Petri Lombardi, Quaracchi, Florentiae: Ex Tip. Collegii S. Bonaventurae, 4 vols. 1951, 1952, 1954, 1957.

–Quaestiones disputatae ‘antequam esse frater’: nunc primum editae studio etcura PP. Collegii S. Bonaventurae, 3 vols. Quaracchi, Florentiae: Ex Tipo-graphia Collegii S. Bonaventurae, 1960.

–Summa Theologica: Doctoris Irrefragabilis Alexandri de Hales Ordinis Mino-rum Summa Theologica. 3 vols. Ad Claras Aquas, Quaracchi, Prope Flo-rentiam: Ex typ. Collegii S. Bonaventurae, 1924-1948. 1979-1997.

Aristóteles. Ethica. En Aristotelis Opera, Immanuel Bekker (ed.), edidit Acade-mia Regia Borussica, Typis et impensis Georgii Reimeri, Berolini, 1831-1870. Recensuit brevique adnotatione critica instruxit W. D. Ross, nº 17, 20, 21, 28, 31, Typographeo Clarendoniano, Oxonii, 1959-1968.

Aristoteles Latinus, Desclée de Brouwer, Bruges / Paris; E. J. Brill, Leiden, vols. 1-26, 1953-1995; Ética nicomáquea, Ética eudemia, Madrid: Gredos, 1988.

–Physica. En Aristotelis Opera, Immanuel Bekker (ed.), edidit Academia RegiaBorussica, Typis et impensis Georgii Reimeri, Berolini, 1831-1870. Recensuit brevique adnotatione critica instruxit W. D. Ross, nº 17, 20, 21, 28, 31, Typographeo Clarendoniano, Oxonii, 1959-1968.

Aristoteles Latinus, Desclée de Brouwer, Bruges / Paris; E. J. Brill, Leiden, vols. 1-26, 1953-1995; Física, Madrid: Gredos, 1995.

Brady, Ignatius. “Prolegomena”. En Sententiae in IV libris distinctae. Grottafe-rrata: Collegii S. Bonaventurae ad Claras Aquas, 1882, 21916, 31971.

–“The Summa Theologica of Alexander of Hales (1924-1948)”. Archivumfranciscanum historicum 70 (1977): 437-447.

Burr, David. The spiritual franciscans: from protest to persecution in the centu-ry after Saint Francis. Pennsylvania: Pennsylvania State University Press, 2001. Coleman, Janet. “Property and poverty”, en The Cambridge History of Medieval Political Thought c. 350-c. 1450, edited by J. H. Burns, 607-648. Cambridge: Cambridge University Press, 1988.

–“The Two Jurisdictions: Theological and Legal Justifications of Church Property in the Thirteenth Century”. En The Church and Wealth. Papers read at the 1986 Summer Meeting and the 1987 Winter Meeting of The Ecclesiastical History Society, edited by W. Sheils, Diana Wood, 75-110. Oxford: The Ecclesiastical History Society by Blackwell, 1987.

Colish, Marcia L. “From the Sentence Collection to the Sentence commentary and the Summa: Parisian Scholastic Theology, 1130-1215”. En Manuels, programmes de cours et techniques d’enseignement dans les universités médievales: actes du Colloque international de Louvain-la-Neuve (9-11 septembre 1993), edited by Jaquelin Hamesse, 9-29. Louvain-la-Neuve: Institut d’Études Médiévales de l’Université Catholique de Louvain, 1994.

Cruz Cruz, Juan. “Haber y habitar. Determinación y alcance del haber catego-rial”. Anuario Filosófico 33 (2000): 735-771.

Diccionario de la Real Academia Española de la Lengua. Madrid: Real Acade-mia Española de la Lengua, 22 edición, 2001.

Dionisio Areopagita. De divinis nominibus. En Patrologiae cursus completus: seu bibliotheca universalis, integra, uniformis, commoda, oeconomica, omnium SS. Patrum, doctorum scriptorumque ecclesiasticorum, sive latino-rum, sive graecorum, qui ab aevo apostolico ad tempora Innocentii III (anno 1216) pro latinis et ad concilii Florentini tempora (ann. 1439) pro graecis floruerunt, Series graeca, in quo prodeunt patres, doctores scripto-resque ecclesiae graecae a S. Barnaba ad Bessarionem, volumen 3. Parisiis: J. P. Migne, 1857.

–Les noms divins, texte grec B. R. Suchla, traduction et notes Ysabel de Andia.Paris: Les éditions du Cerf, 2016. Dufeil, Michel Marie. Guillaume de Saint-Amour et la polémique universitaire Parisienne 1250-1259. Paris: A. et J. Picard, 1972.

Ernout, A., Meillet, A., y Klincksiek, Librairie C. Dictionnaire Étymologique de la Langue Latine, Histoire des mots. Paris, 1959.

Folgado, Avelino. “La controversia sobre la pobreza franciscana bajo el pontifi-cado de Juan XXII y el concepto de derecho subjetivo”. Pax iuris. Escuria-lensium utriusque studiorum excerpta (1959): 73-133.

Friedman, Russell L. “The Sentences commentary, 1250-1320”. En Mediaeval Commentaries on the ‘Sentences’ of Peter Lombard, edited by G. R. Evans, 2 vols., vol. 1, 41-128.

Leiden: Brill, 2002. Fuenteseca Degenefee, Margarita. La formación romana del concepto de pro-piedad (dominium, proprietas y causa possessionis). Madrid: Dykinson, 2004.

Gilson, Étienne. La philosophie de Saint Bonaventure. Paris: Librairie Philoso-phique J. Vrin, 1953.

Ghisalberti, Alessandro. “Il rinnovamento del concetto di libertà in Duns Sco-to”. Itinerarium. Revista Quadrimestral de Cultura 55, 195 (2009): 441-455.

Glorieux, Palemon. “D’Alexandre de Hales à Pierre Auriol. La suite des maîtres franciscaines de Paris au XIIIe siècle”. Archivum franciscanum historicum 26 (1933): 257-281.

Graciano. Decretum. En Corpus iuris canonici, edited by E. Friedberg, vol. I. Graz: Akademische Druck- und Verlagsanstalt, 1959.

Gregorio. Moralium. En Patrologiae Cursus Completus, sive bibliotheca universalis ... omnium S.S. Patrum, Doctorum, Scriptorumque ecclesiasticorum qui ab aevo apostolico ad Innocentii III tempora floruerunt. Series Latina... Series Prima, vol. LXXV. Parisiis: J. P. Migne, 1844.

Heysse, Aubain. “Questions disputées faussement attibuées à Alexandre de Hales”. Archivum franciscanum historicum 22 (1929): 587.

Iammarrone, Giovanna. “L’uomo immagine di Dio nella teología francescana per un recupero della visione di San Francesco”. Miscellanea Francescana 3, 4 (2011): 309-358.

Isidoro de Sevilla. Etimologiarum. En Patrologiae Cursus Completus, sive bibliotheca universalis... omnium S.S. Patrum, Doctorum, Scriptorumque ecclesiasticorum qui ab aevo apostolico ad Innocentii III tempora florue-runt. Series Latina..., vol. LXXXII. Parisiis: J. P. Migne, 1844.

Isidoro de Sevilla. Etimologías, texto latino, versión española y notas por José Oroz Reta y Manuel-A. Marcos Casquero, introducción general por Manuel C. Díaz y Díaz. Madrid: Biblioteca de Autores Cristianos, 2004.

Juan Damasceno. De fide orthodoxa. En Patrologiae cursus completus: seu bi-bliotheca universalis, integra, uniformis, commoda, oeconomica, omnium SS. Patrum, doctorum scriptorumque ecclesiasticorum, sive latinorum, sive graecorum, qui ab aevo apostolico ad tempora Innocentii III (anno 1216) pro latinis et ad concilii Florentini tempora (ann. 1439) pro graecis flo-ruerunt, Series graeca, in quo prodeunt patres, doctores scriptoresque eccle-siae graecae a S. Barnaba ad Bessarionem, volumen 36. Parisiis: J. P. Migne, 1844.

–Exposición de la fe, introducción, traducción y notas de Juan Pablo TorrebiarteAguilar. Madrid: Ciudad Nueva, D.L. 2003.

–La foi orthodoxe, texte critique de l’èdition B. Kotter, introduction, traductionet notes par P. Ledrux. Paris: Les éditions du Cerf, 2010.

Kilcullen, John. “The Origin of Property: Ockham, Grotius, Pufendorf, and so-me others”. En William of Ockham, Work of Ninety Days, translated and edited by John Kilcullen and John Scott, 883-932.

Lewiston: Mellen, 2001; disponible online, agosto 2016, http://www.mq.edu.au/about_us/fa-culties_ and_departments/faculty_of_arts/mhpir/staff/staff-politics_and_internation al_relations/john_kilcullen/the_origin_of_property_ockham_grotius_pufendorf_and_some_others/.

Kilcullen, John. “The political writings”. En The Cambridge Companion to O-ckham, edited by Paul Vincent Spade, et al. Cambridge: Cambridge University Press, 1999.

Lázaro Pulido, Manuel. “Fuentes filosóficas de la «filosofía de la pobreza» en el pensamiento bonaventuriano”. Revista Española de Filosofía Medieval 14 (2007): 161-172.

–“La categoría «Pobreza» en la Metafísica de la expresión de san Buena-ventura”. En A. Musco, C. Compagno, S. D’Agostino (eds.), Universality of Reason. Plurality of Philosophies in the Middle Ages. XII International Congress of Medieval Philosophy (Palermo, 16-22 settembre 2007), t. II-2. Palermo: Officina di Studi Medievali, 2012.

–La creación en Buenaventura. Acercamiento filosófico a la metafísica expre-siva del ser finito. Grottaferrata, Roma: Fratri Editori di Quaracchi, 2005.

León Florido, Francisco. “Claves escotistas en el pensamiento político moderno: distinción formal y potencia absoluta”. Itinerarium. Revista Quadrimestral de Cultura 55, 195 (2009): 549-561.

Mäkinen, Virpi. Property rights in the late medieval discussion on Franciscan poverty. Leuven: Peeters, 2001.

Pedro Lombardo, Sententiae. En Petri Lombardi Libri IV Sententiarum, studio et cura PP. Collegii S. Bonaventurae. Florentiam, Ad Claras Aquas: Ex Typographia Collegii S. Bonaventurae, 1916.

Peiró, Juliana y Zorroza, Mª Idoya. “La noción de libertad como causa sui en Tomás de Aquino”. Cauriensia: revista anual de Ciencias Eclesiásticas, 9 (2014): 435-449.

Ricardo de San Víctor, De Trinitate. En Patrologiae Cursus Completus, sive bibliotheca universalis... omnium S.S. Patrum, Doctorum, Scriptorumque ecclesiasticorum qui ab aevo apostolico ad Innocentii III tempora flo-ruerunt. Series Latina..., vol. CICVI. Parisiis: J. P. Migne, 1844.

Robinson, Jonathan. William of Ockham's Early Theory of Property. Rights in Context. Leiden: Brill, 2013.

Saranyana, Josep Ignasi: La filosofía medieval: desde sus orígenes patrísticos hasta la escolástica barroca. Pamplona: Eunsa, 2011.

Sierra Bravo, Restituto. El pensamiento social y económico de la escolástica: desde sus orígenes al comienzo del catolicismo social, 2 vols., v. II. Madrid: Consejo Superior de Investigaciones Científicas, Instituto de Sociología Balmes, 1975.

Stamm, Heinz-Meinolf. “Die naturrechtslehre bei Alexander Von Hales, Bona-ventura und Johannes Duns Scotus”. Antonianum 72, 4 (1997): 673-683.

Tierney, Brian. The idea of Natural Rights. Studies on Natural Rights, Natural Law and Church Law, 1150-1625. Gran Rapids, Michigan: William B. Eerdmans Publishing Company, 1997.

Tomás de Aquino. Summa Theologiae. En Opera omnia iussu impensaque Leonis XIII P. M. edita, t. 4-5: Pars prima Summae theologiae. Romae: Ex Typographia Polyglotta S. C. de Propaganda Fide, 1888-1889; t. 6-7: Prima secundae Summae theologiae. Romae: Ex Typographia Polyglotta S. C. de Propaganda Fide, 1891-1892; t. 8-10: Secunda secundae Summae theolo-giae. Romae: Ex Typographia Polyglotta S. C. de Propaganda Fide, 1895-1897-1899; t. 11-12: Tertia pars Summae theologiae. Romae: Ex Typogra-phia Polyglotta S. C. de Propaganda Fide, 1903-1906.

–Comentario a las Sentencias de Pedro Lombardo, edición preparada por MªIdoya Zorroza, vol. III/1: La encarnación del Verbo y la obra de la re-dención. Pamplona: Eunsa, 2013.

–Comentario a las Sentencias de Pedro Lombardo, edición de Juan Cruz Cruz,vol. I/2. Pamplona: Eunsa, 2004.

Torrell, Jean Pierre. Iniciación a Tomás de Aquino: su persona y su obra. Pamplona: Eunsa, 2002.

Weisheipl, James Athanasius. Tomás de Aquino: vida, obras y doctrina. Pamplona: Eunsa, 1994.

Wood, Rega. “Early Oxford Theology”. En Mediaeval Commentaries on the ‘Sentences’ of Peter Lombard. Edited by G. R. Evans, 2 vols., vol. 1, 289-343. Leiden: Brill, 2002.

Zorroza, Mª Idoya. “‘Del precio del uso que llaman usura’. El debate sobre el uso en el siglo XVI”. En Ley y razón práctica en el pensamiento medieval y renacentista, editado por Laura E. Corso / M. Jesús Soto / María Idoya Zorroza, 155-172. Pamplona: Eunsa, 2014.

–“Francisco de Vitoria y Domingo de Soto: relación y comparación de susrespuestas a un problemática común”. En Francisco de Vitoria en la Escuela de Salamanca y su proyección en la Nueva España, editado por Virginia Aspe, Mª Idoya Zorroza, 113-130. Pamplona: Eunsa, 2014.

–“Introducción Preliminar. En Tomás de Aquino, Comentario a las Sentenciasde Pedro Lombardo, edición preparada por Mª Idoya Zorroza, vol. III/1: La encarnación del Verbo y la obra de la redención, 19-102. Pamplona: Eunsa, 2013.